Podział majątku wspólnego małżonków

Co obejmuje majątek wspólny małżonków?

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje pomiędzy małżonkami wspólność majątkowa. Oznacza to, że niemal wszystko czego małżonkowie dorobią się po zawarciu małżeństwa jest wspólne. Np. wynagrodzenie za pracę, oszczędności, nieruchomości, samochody czy dzieła sztuki nabyte po zawarciu małżeństwa należą wspólnie do obojga małżonków.

Oczywiście powyższa zasada obowiązuje tylko wówczas jeśli małżonkowie nie ograniczą wspólność majątkowej albo nie ustanowią rozdzielność.

Co pozostaje w majątku odrębnym każdego z małżonków? 

W majątku odrębnym pozostaje wszystko to, co zostało nabyte przed zawarciem małżeństwa – czyli przed powstaniem wspólności. A poza tym m.in.:

– przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

– przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

– prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

– przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

– wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

– przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

– prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

– przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.

Podział majątku: umowny albo sądowy

Wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami ustaje w przypadku orzeczenia rozwodu, separacji albo ustanowienia rozdzielności majątkowej. (Jak przygotować pozew o rozwód oraz jak wygląda sprawa rozwodowa pisałem niedawno na blogu – wpisy: ROZWÓD: krok po kroku, ROZWÓD: kiedy można złożyć pozew o rozwód?).

Jeśli jesteście już po rozwodzie ale podczas trwania małżeństwa zgromadziliście pewien majątek wspólny np. kupiliście mieszkanie, samochód, zaoszczędziliście pieniądze to zgromadzonym w ten sposób majątkiem musicie się podzielić. Zasadą jest, że każde z małżonków ma równe udziały w majątku wspólnym.

Podział majątku może być dokonany na dwa sposoby: umownie (gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość wymagana jest forma aktu notarialnego) albo sądownie. Oczywiście gdy nie ma między Wami zgody co do tego jak podzielić się majątkiem zostaje tylko droga sądowa.

Sposoby podziału majątku

1. Fizyczny podział składników majątkowych – w tym przypadku podział następuje poprzez fizyczne rozdzielenie majątku wspólnego pomiędzy byłych małżonków. Oczywiście nie zawsze taki podział jest możliwy a nawet jeśli, to nie zawsze istnieje możliwość podzielenia majątku idealnie równo. Gdy w wyniku podziału otrzymasz składniki majątkowe, których wartość wynosi mniej niż połowę wartości całego majątku – można domagać się dopłaty.
2. Przyznanie danego składnika majątku jednemu  z małżonków – gdy określonego składnika majątkowego nie da się podzielić, wówczas można przyznać go na własność jednemu z małżonków a drugiemu należy się spłata.
3. Sprzedaż – w tym przypadku majątek wspólny zostaje sprzedany a uzyskane w ten sposób pieniądze dzielone są pomiędzy małżonków po połowie (chyba, że udziały małżonków w majątku wspólnym nie były równe).

Po jakich cenach?

Często zdarza się tak, że od rozwodu do podziału majątku mija kilka lat a składniki majątkowe zmieniają swoją wartość czyli najczęściej tracą na wartości. To rodzi pytanie według  jakich cen dokonywać podziału majątku? Ta kwestia okazała się na tyle nieoczywista, że musiał ją rozstrzygnąć Sąd Najwyższy, który stwierdził, że majątek byłych małżonków dzielony jest po cenach z dnia podziału, choćby od rozstania znacznie spadła wartość poszczególnych składników majątkowych (III CZP 103/17).